maandag 29 september 2025

De herfst in het schaakleven : De tijdnood en de paniek, het efficientie verlies en de collapse


Deze partij die strategisch heel goed werd opgebouwd, weliswaar mede door bescheiden doelstellingen van de tegenstrever in de prille aanvangsfase, laat zien dat tijdnood een grote impakt heeft op je calculatievermogen op dat ogenblik. Het is onlosmakelijk met je stressafweer vermogen verbonden. Ik geraak hier in paniek modus en dat verstikt a.h.w. je calculatievermogen en resulteert uiteindelijk in complete "schaakblindheid". Je ziet dan het vanzelfsprekende zelfs niet meer omdat een blokkade is ingetreden. Meestal koom j in tijdnood in de zet 25 tot 40 zone en ben je in zulke gevallen toch al geruim 3 à 3.5 uur geconcentreerd bezig.
De tijd was laag in deze partij akkoord , maar als je een relatief goed puzzelaar bent (zo beschouw ik mezelf) en je moment weet uit te kiezen , hoeft de partij ook geen 20 zetten meer te duren, maar kan het plots snel gaan. Een mat in 6, of een figuur winnen breekt de spirit van je tegenstrever en had zeker de zaken erna vereenvoudigd. In tegenstelling tot de partj in de blog hiervoor, schakelde ik over op het intuitieve en werden vele calculaties niet meer aangevat of breed genoeg opgezet. Je was bezig met de stress te bezweren en denkt niet meer helder genoeg op dat ogenblik. Er is dan sprake van efficientie verlies. Af en toe las je dan een quick move in puur om door de tijdsmuur te geraken maar daarmee zie je het ganse geleidelijk uit je vingers glippen en wordt je koud afgezet omdat de partij na de 40ste zet niet meer lonend is ! Het kan in sommige gevallen beter zijn die taktic te zoeken en de zaak ter plekke te regelen !
Het is een lastige , heftige balansoefening, laat dit duidelijk zijn. Moet je in een excellente stelling juist nog meer tijd steken, wetende dat je al laag zit in tijd ? Je moet op zijn minst een neus hebben voor winst, eentje die bloed ruikt en je moet stressresilient zijn. Sommigen kunnen heel efficient overweg met 30s en zijn juist rads op het moment dat ze weinig tijd hebben. Voor die spelers zijn de increment formules een zegen ! Jeroen Cillen is zo iemand bij wie de focus op dat moment maximaal is. Ik heb al de meest spectaculaire partijen van hem gezien. Zo immens creatief en oh zo lastig voor zijn tegenstrevers die compleet uit hun comfortzone worden gespeeld. Ik herinner me zijn partij in Mol laatste ronde nationaal vorig jaar nog levendig. Mindblowing was het! Bravo aan hem. Misschien moet ik hem daarover eens aanspreken en in detail treden.
[Event "NIC R1 Eisden 3 - ML 3"] [Site "?"] [Date "2025.09.28"] [Round "1"] [White "Timmermans, Stefan"] [Black "Schols, Geri"] [Result "1/2-1/2"] [ECO "A10"] [WhiteElo "1831"] [BlackElo "1714"] [Annotator "Doe,John"] [PlyCount "61"] 1. c4 g6 {Een KiD player} 2. g3 Bg7 3. Bg2 d6 4. Nc3 {We gaan voor de Botwinnik, of het nu dat wordt to the full extend of niet ?} Nd7 {Laps, een afwijking , die in een eerdere partij vorig jaar al tot een vlakke pseudo Botvinnik partij leide met slechts 1 kansje in de ganse partij om beter te komen staan. Geen wonder dat ik die verzuimde en strande in remise.} (4... e5 5. e4 Nc6 6. Nge2 {is de "pure" Botvinnik uitgangstelling. Een andere zetvolgorde 1 c4 e5 2. g3 Pc6 3.Lg2 g6 4.Pc3 Lg7 5.e4 d6 al zijn er talloze transposities}) 5. e4 {Ik hou in deze game nog vast aan deze "pseudo" Botvinnik speelwijze omdat ik ook "pseudo" varianten wil leren spelen. Uiteraard kan je met 5.d4 zonder meer voor de KID gaan en ik heb het ook voor de eeuwwisseling steevast gespeeld maar mijn smaak daarin is veranderd. Na enig opzoek werk van de KiD en die vreemd ogende Pd7 , blijkt dat dit wel gespeeld maar zeker niet de poplairste speelwijze is. Als ik de evaluaties v/d chess engine erop na houd zit je met wit in de +0.5 en +0.75 schemerzone als je het goed speelt. Dat is behoorlijk goed en meer dan je elders in de KiD te verwerken krijgt. Alleszins beter dan de +0.28 0.43 schemerzone van in het Engels (Botvinnik style) te blijven ! GMs spelen hier geen 5.e4 meer (hooguit FM/IMs ) doch eerder 2100/2200 spelers. Dus GMs kennen het betere pad wat nog niet wil zeggen dat 5.e4 op ons niveau niet speelbaar is, het gaat nog een heel eind mee dus.} (5. Nf3 e5 6. O-O $14 {Is nog Engels vaarwater De twee beste zetten 6. ... Pe7 +0.4 6. ... Pgf6 +0.71} Ne7 (6... Ngf6 {Iets minder goed omdat je in de KiD ooit f5 wil spelen natuurlijk} 7. d4 O-O) 7. d4 O-O $14) (5. d4 {De KiD} e5 6. Nf3 $14 {+0.36 met als beste tegenzetten 6. ... Pe7 en +0.48 6. ...Pgf6}) 5... e6 $6 {Passief maar na de partij vertelde hij mij dat hij mijn Botvinnik eruit wou halen omdat hij het zelf speelt, ofschoon hij naar eigen zeggen een clubgenoot had die hem deze speelwijze had voorgeslaan. Ik heb daar niet veel van gemerkt moet ik zeggen want hij ging aanvankelijk dieper in de tijd dan ik. We zijn compleet uit theorie en zo kan je alles spelen zo je wil. Eerder had ik zo al een partij tegen Sijben Len van Westerlo die idem stramien volgde. En inderdaad, Pd5 is nu geen optie meer later. Alleen heeft hij nu een passieve stelling.} 6. Nge2 (6. d4 {Voor alle duidelijkheid ik kan hier meermaals in een soort van Koningsindisch overgaan met d4, wat de computer ook altijd aanbeveelt +0.6 +1 vanuit deze zwarte stand (suboptimale opstelling)}) 6... Ne7 7. O-O (7. d4 {De KiD, weliswaar de fianchetto variant.} O-O 8. Bg5) 7... h6 $16 {Nog een tempo weg na de 2 bescheiden pionzetten en bescheiden paardzetten. De engine geeft hier al +1.14 voor wit} (7... O-O) 8. Rb1 c6 (8... d5 {De engine adviseert} 9. cxd5 exd5 10. Nxd5 Nxd5 11. exd5 O-O $16) 9. b4 {Niet het beste plan, courant in het engels met het fianchetto maar NIET in de Botvinnik omdat e4 in de weg staat.} (9. d4 $16) (9. b3 $16) 9... e5 (9... O-O $14) 10. d3 g5 $6 {Diagram # Hieraan zag ik, dat Geri hier alleszins de theorie niet meer kent en op eigen houtje overschakelt. Ik vond dit nog enigermate goed in de partij maar de engine laat zien dat zijn steling al in het rood staat. 11.f4 (+1.67 aub !) Ik wist wel dat dit een optie was, hoe goed kon ik niet assessen, maar mijn ontwikkeling was nog niet af en de kans zou ook niet gaan lopen. Met een betere voorbereiding zou ik er meer uit puren ... dat was het idee. Echter Geri wist maaral te goed dat de focus van wit hier op f4 (en d4) ligt.} (10... Nf6 $16 {of 0-0. Maar wit staat royaal goed rond de +1}) 11. Be3 {Wit heeft nog 65 minuten + increment In de Botvinnik is die zet courant, om o.a. Pd4 af te houden, echter hier is daarvan geen sprake. Ook liefst geen Pg4 opties voor zwart, wat niet het geval is. De dame gaat naar d2 en zet mee druk op de c1-h6 diagonaal. All good zou je zeggen.} (11. f4 $1 exf4 12. gxf4 gxf4 13. d4 $1 $18 ) 11... Ng6 {Zwart heeft nog 58 minuten Probeert tegengas te geven door f4 nog extra te vergrendelen of alleszins het paard mee in de ruilen te betrekken of nar e5 de manoevreren en zijn lopers te bevrijden, moest f4 dan toch doorgaan.} (11... Nf6 12. h3 $16) 12. Qd2 Nf6 $16 {Nu zou Pg4 zo maar kunnen, een van de zetten waarvoor je moet uitkijken na Le3 en al zeker met Dd2 erachter.} 13. f3 $14 {De engine houdt niet van deze consoliderende zet, die vooral Lg4 en Pg4 aan banden legt. Hij blijft doordrammen op d4 of b5 Als het echt moet dan nog eerder h3 dan mijn f3. Ik begrijp niet goed waarom f3 door de engine niet wordt gesmaakt ? Het is afdoende tegen g4 en opent mijn f-lijn half als g4 zou komen door te ruilen of laten ruilen. Wat is er dan goed aan h3 (t.o.v. f3) ??? Ik vraag het me af.} Be6 {Voorkomt d4 , wat ipv 13. f3 mogelijk was geweest maar c4 zou ook een zet eerder fragielgeweest zijn.} 14. b5 $14 {Deze zet dwingt niets af, maar ik was beducht op Dd7 en 0-0-0 en van leer trekken op de koningsvleugel met al die stukken en pionnen aldaar. Dus moest ik wat oproer pr organiseren om het idee van lange rochade geen kans te gunnen.} c5 $6 {In de naanalyse bleek voor Geri dat laten slaan , voor hem sowieso beter was (hij dacht in de partij van niet). Het inschuiven was te verleidelijk en om eerlijk te zijn hoopte ik daar op want nu geeft hij het veld d5 af, en kan ik mijn onbruikbaar paard erin gooien. Het zou weliswaar geslaan worden maar Lg7 zou definitief levend begraven worden !} (14... O-O $14 {Met minimaal voordeel voor zwart}) 15. Nd5 {Diagram #} (15. Rb2) 15... Nxd5 { Hij bedacht dat jij ook een paard had dat in de wegstond en ruilde graag. Groot twijfel moment, hoe sla ik terug ? Na exd5 heb ik later Pc3 , Pe4 doch er is f5 voor zwart. Zwart kan ook Lf5 na exd5 omdat e4 er niet meer is} 16. cxd5 {De engine pleit ook voor een verschil van +0.2 voor cxd5} Bd7 {Nu is d6 ongedekt maar Lc8 is nog minder goed} 17. f4 {Na veel beraadslagen (had erna nog 42 minuten) leek deze moeilijke zet mijn enige optie op winst. D4 is geen optie meer en met a4 e.d. ben ik heel heel ver van huis. Geri vond mijn zet niet goed. Omdat ik hem ook mee in het spel breng. Dit soort dilemma's moet je juit doorprikken. Eenrichtingsschaak is zelfzaam als j die illusie hebt. Het mag je niet weerhouden om met open vizier te proberen, zolang het maar niet geforceerd is ! Dat besef ik De vraag die je u dient te stellen : zijn mijn stukken aktiever dan de zijne nadien ? Daar draait het hem om natuurlijk. En met de zaken eenvoudig voor je tegenstrever te houden ga ik het verschil niet kunnen maken. Ik blijf erbij het MOET. Natuurlijk gaat mijn tegenstrever mee profiteren van het openen van de stelling maar anders geraak ik nooit door zijn pantser ! De Computer had enkel Kh1 ingelast alvorens ... zoals de partij laat zien kan ik daar inkomen (achteraf gesproken).} (17. Kh1 {Veiliger alvorens f4 te spelen} b6 18. f4 $14) 17... gxf4 {Me dunkt dat dit de principiele zet is} 18. gxf4 Qc8 {Hier had Geri dan weer veel tijd gespendeerd, had nog 35 minuten over. Er zijn veel opties exf4, Ph4 , Dh4 en dit} (18... Nh4 19. f5 Nxg2 20. Kxg2 Qh4 21. Rf3 $14 {Met zijn 2 opers die tegen mijn of zijn muur aankijken sta ik beter.}) (18... exf4 19. Nxf4 Ne5 20. Nh5 Rg8 {Dit was mijn plan, calculatie er kon nog geschieden} 21. Nxg7+ Rxg7 22. Bxh6 Rg6 23. Bf4 Qh4 $14) (18... Bg4 $1 {Was ongetwijfeld het beste voor hem.} 19. f5 Bxe2 20. Qxe2 (20. fxg6 Bxf1 21. gxf7+ Kxf7 22. Rxf1+ $11 Ke8 23. Qe2 $15 {of Lh3 en ofschoon je kwaliteit achter staat, doet Ta8 niet mee kan je alleszins tijdelijk mee.} Qh4 24. Bf2 Qg5 25. Kh1) 20... Nf8 (20... Nf4 21. Qd2 $11 (21. Bxf4 $2 exf4 22. Rxf4 Be5 23. Rf3 Qf6 24. a4 Rg8 $17 {En zwart heeft compensatie.} 25. Kh1 O-O-O $17)) 21. a4 Bf6 $14) 19. f5 $18 {Beste zet, sluit Lg7 definitief op en ook Ld7 is ingesloten. Nog 37 minuten.} Nh4 {Diagram # De enige zet} (19... Nf8 $4 20. f6) (19... Nf4 20. Bxf4 exf4 21. f6 Bxf6 22. Qxf4 $18) (19... Ne7 $4 20. f6) 20. Ng3 (20. Bh3 {Niet eens gezien. De beste zet !}) 20... Nxg2 {Geri vond het vreemd dat ik die loper liet slaan, maar het een slechte die nooit meer een rol van betekenis ging spelen.} 21. Qxg2 { Twijfelmoment 2. Met de Dame of Koning terugslaan ? De Dame komt daar op een lijn te staan met de koning en ooit krijg ik af te rekenen met Tg8. Het witte paard moet vrij zijn en zo snel als mogelijk naar h5 ! Toen ik speelde had ik nog slechts 32 minuten , dus zo goed als 2/3 de vd tijd weg voor de helft +1 vd 40 zetten regel. En nu moet de taktiek het verschil gaan maken ! Achteraf gesproken nooit gedacht dat ik zulke wilde combinaties op het bord ging krijgen toen ik aan de klus begon !!!} (21. Kxg2 Qd8 22. Nh5 Rg8 {Ook voor de engine lastig precies , als hij dit voorslaat}) 21... Qd8 $16 {Diagram # De beste zet !} 22. Nh5 $2 {Mist de quick win. Hoe simpel kon het zijn. Bij de eerste dreging al ! Probleem was dat ik al heel lang op Ph5 gefixeerd was en de rest niet meer bekeek.} (22. f6 $1 Bxf6 (22... Bf8 23. Nh5 $18) 23. Qf2 $1 $18 {dit wint}) 22... Bf6 {Zwart heeft hier nog 25 minuten. Deze zet is de enige om in leven te blijven/ Beoogt Lg5 en daar is niets tegen te beginnen in this stage. Kans voor mij echt wel even uit zicht.} 23. Rf3 {Nu met nog maar 20" op de klok en 17 zetten te gaan met 30s increment erbovenop. De zet geoogt naar g3 te gaan. Ik schatte in dat hij Ke7 zou willen spelen en dat de g-lijn dan echt wel van hem zou gaan worden. Vandaar deze uitval. Voorlopig kon ik de g-lijn claimen, aan hem om die te neutraliseren.} (23. Kh1 Qe7 {Veld ruimen voor de lange rochade} 24. Nxf6+ Qxf6 25. Rf3 $16) 23... Ke7 $4 { Diagram # Snel gespeeld, en dit is mijn ultieme kans Een blunder} 24. Rg3 $2 { +3.07 Nog 18 min De zet is een gemiste kans maar de vogel is nog niet vliegen ook weer niet.} (24. Nxf6 $1 Kxf6 25. Bf2 {En ik win de kwaliteit} Rg8 26. Bh4+ Rg5 27. Rg3 Qg8 $18) 24... a6 $4 {Diagram #} (24... Qf8 $18 25. b6) 25. Nxf6 Kxf6 26. Qh3 {Diagram # Met de tekstzet +13.53 Dus nog altijd winnend voor me. Er dreigt mat via h4 Nog 13 Min 05 Sek op de klok en dit ging zijn tol eisen ... ik zou nog een paar keer iets langer nadenken en dan is het vatje leeg.} (26. Rg6+ $3 {Een Mat in 6 notabene ! Fraai maar geen spek voor mijn bek. Mat in 6 OK.} fxg6 (26... Ke7 27. f6+ Kf8 28. Bxh6+ Ke8 29. Rg8+ Rxg8 30. Qxg8#) 27. Qxg6+ Ke7 28. f6+ Kf8 29. Qg7+ Ke8 30. f7+ Ke7 31. f8=Q#) 26... Ke7 27. Bxh6 $4 {Nog steeds + 3.40 maar de kill is er nog lang niet} (27. f6+ Ke8 (27... Kxf6 $4 28. Qh4#) 28. Qxh6 $3 {Met die pion f6 speer kan Ke7 niet meer !!! Dus moet de onderste lijn van zwart altijd gedekt blijven. Geef me 3 5 minuten en ik vind die zet. Maar ik moest het allemaal heel selectief afhandelen met de tijd die er nog reste...} Rxh6 $4 (28... Rf8 29. Qxf8+ Kxf8 30. Bh6+ Ke8 31. Rg8#) 29. Rg8#) 27... Bxb5 {+5.67 Nog 7min45} (27... Ke8) 28. f6+ {Nu wel omdat de Koning ondanks Lxb5 niet naar d7 kon vluchten wegens mijn dame op h3.} Ke8 (28... Kxf6 29. Qh4#) 29. Qf5 $2 {Nu nog +2.5 Was bedoeld om f6 te dekken. Bekijk het Alternatief 29. Dg4 !!!} (29. Qg4 $1 {Win dan toch tenminste de kwaliteit} Qxf6 30. Bg7 $1 Qh4 31. Bxh8 Qxh8 $18) 29... Qd7 {Diagram # Hij wil niet happen. Zijn koning kan nu op wandel naar d8/c7 of watdacht je van 0-0-0 en uit met de zaak dacht ik.} (29... Bd7 { Daar hoopte ik op, de koning kan dan wederom niet vluchten, ok hij valt de dame aan maar die kon dan naar g5, dekt f6 en heeft opties op g7.} 30. Qg5) 30. Qg5 $2 {Nog 3 Min 59 Mis nog maar eens een kans, moeten al 4 joekels van kansen geweest zijn ondertussen.} (30. Qh7 $3 {Weer zo een buiten het denkkader oplossing !!!! Game over !}) 30... Kd8 $16 {Voordeel geslonken naar +1.13} 31. Qd2 $11 {Diagram # Remise voorstel met nog 2min52 op de klok. De tegenstrever had nog 18 minuten, bekeek het 6 minuten, en nam het voorstel aan. Ik had er spijt van maar de stand is compleet gelijk, alle kansen zijn als sneeuw voor de zon gesmolten. Dit zou een ware klus gaan worden om binnen te halen uit deze stand en ik was echt in alle staten dat ik dit liet glippen en moest nog 9 zetten in blitz tempo spelen. Alle energie was weg, stress primeerde, neen dit had zelfs nog nefast kunnen zijn zoals Johan Kocur aangaf. Hoe erg het ook is hier de partij te staken. Ik zat er door en had er geen zin meer in.} (31. h4 $16 {om na Lg7 , Th3 eruit te halen. Spitsvondig}) 1/2-1/2

zaterdag 20 september 2025

De herfst in het schaakleven : De ervaring en de momenten van focus en calculatie in de partij Stefan T - Ruben A (2)


Deze partij vond ik zodanig goed om een antwoord te formuleren of ik een intuitieve speler ben of eerder een calculatie technische persoon ben.
Het zit zo, dat ik vroeger zeker als jongeling, voor de absolute 100% zekerheid trachte te gaan. Als je jong bent denk je dat je mits de nodige inspanningen controle kan verwerven als je maar goed genoeg je best doet, enfin zo zat ik nu eenmaal in mekaar. Maar niets is minder waar. Het spel is uitgbreid en die absolute perfectie is er niet. Absolute zekerheid in het leven bestaat ook niet. Het leven is geen wiskunde, ook al beschouw ik me als een absoluut wiskundig persoon. Niet alleen op schaakvlak maar ook eens je in een werkomgeving opereert leer je te leven met onzekerheden en leer je risiko's af te wegen. Dat proces verliep niet van een leien dakje en is een der grootste confrontaties geweest op de unief en op mijn eerste orientatie op de nogal confronterende arbeidsmarkt ndien. Ook in het schaken was het niet altijd loon naar werken en erd ik soms met beide voetjes terug afgezet. Een aanbod had ik echter nooit mogen weigeren en dat was niet op het aanbod van Crelel ingaan om in hun eerste team met enkel jeugd aan te treden.
Ik heb in deze partij best wel kloek gespeeld en heb een figuur laten instaan voor dreigingen ! En ik heb het aangedurfd en zo breed mogelijk zitten uitrekenen ook al realiseer ik me goed dat ik niet alles heb berekend (of toch niet de beste oplossingen). Als je voelt dat je in 80% van de varianten, en er waren er wel wat, aan het laangste eind trekt ben je minder bang van voor die andere 20%.Ik zie daarin dat mijn spel en stelling er echt klaar voor was. Zodra er sprake is van een evenwichtsstoornis ook al is die pril moet je instappen en je kans grijpen en niet op je baseline blijven staan.
Er zijn zeker in de partij betere zetten te bedenken geweest en ook in het slot kon alles efficienter , doch ik ben blij dat ik het momentum zag en nam. Dat ik niet het maximale eruit putte had ermee te maken dat de buit al binnen is. Sommigen zullen dat gebrek aan discipline vinden maar de energielevels van weleer heb ik in de herft van mijn schaakleven niet meer. Dan moet je doseren. Dus de partij buigt op veel calculaties in een momentopname en voor de rest speelde ik op mijn schaakervaringsgevoel. Dus ik heb geswitched tussen beide "modi operandi". Niet de ganse partij maar op het cruciale moment slaat de balans over op het calculatietechnische en minder intuitieve. Het is niet zo dat je in een partij uitgesproken de ene modus of de andere hanteert , want eenieder herbergt beide aspecten in zich. Zo ook hier dus.
[Event "PIC R1 St2-Tong1"] [Site "?"] [Date "2025.09.19"] [Round "1"] [White "Ausloos, Ruben"] [Black "Timmermans, Stefan"] [Result "0-1"] [ECO "B22"] [WhiteElo "1629/1747"] [BlackElo "1831/1853"] [Annotator "Doe,John"] [PlyCount "96"] 1. e4 c5 2. Nf3 e6 3. c3 Nf6 {Alternatief is d5 uiteraard} 4. e5 Nd5 5. d4 cxd4 6. cxd4 d6 {Beste zet, eerdere ervaringen met 6. ... Lb4+ (tempo) leverden niets op na Ld2. Wat moet je met je a-tempo ontwikkelde loper, tenzij je wil dat wit zichzelf onder de voeten loopt maar een L op d2 heeft ook zijn charmes om het vervaarlijke Pb4 die de witte koningsloper van de ideale diagonaal b1/ h7 houdt ,uit te sluiten). idem dito in omgekeerde met Lb5+ en Ld7 zoals je zal zien. De loperschaken brengen niets !} 7. Bb5+ $6 (7. Bc4 Nc6 8. O-O Be7 9. Qe2 {Is de traditionele hoofdvariant en absoluut niet mis mee ! Wit behoudt een klein voordeeltje.}) 7... Bd7 8. Bxd7+ $6 (8. Bc4 {De beste diagonaal voor wit is b1/h7 , en als dat geen optie is moet die loper op c4 staan om ten gepaste tijde Pd5 te slaan. Het slaan zoals in de partij druist dan ook volledig in tegen de openingstheorie van deze variant en wits kansen op voordeel. Het behoeft ook geen betoog dat zwart vanaf hier altijd heeft beter gestaan en verlost van operingsperikelen.} dxe5 9. dxe5 Bb4+ 10. Bd2 Bxd2+ 11. Nbxd2 O-O $11 {En zwarts openingsdoelstellingen zijn bereikt.}) (8. Bd3 {En hier scheiden de wegen zich met 8. ...dxe5 (het beste, maakt Lf8 aktiever) , 8. ... Lc6 (kost wel 2 tempos maar de problematische loper wordt in veel Alapin varianten met Pf6 e5 op die manier in het spel gegooid en in regel met succes) of 8. ...Dc7 met nog meer druk op e5. John Emms pleegt in deze opening zelfs 8. ... Pb4 en de loper kan zich niet handhaven op deze diagonaal (eventueel na a3, al is dan b3 een zwak veld)} Nb4 9. Be2 dxe5 10. dxe5 Bc6 11. Qxd8+ Kxd8 { Zwart heeft nog altijd de Pc2+ dreiging die enkel maar met Kd1 , Pa3 of Ld1 kan geparareerd worden} 12. Na3 $11) 8... Nxd7 {De engine geeft dan toch aan dat deze zet een zuchtje beter is dan Dxd7, want in de partij vond ik de Da4 penning niet leuk, al had dat meer met het latere foutieve Db6 ?! te maken dan de Pxd7 of Dxd7 keuze.} 9. Nbd2 {Wou a3 spelen maar deed dat uiteindelijk niet. Deze zet ofschoon in bepaalde varianten (maar niet die met Lb5+ Ld7 Lxd7+) wel voorkomt. De zet a3 is wel een van de voornaamste varianten op de traditionele hoofdvariant. De variant is enigermate in onbruik geraakt omdat een extra tempo besteden om Pb4 te voorkomen ook zwart meer tijd geeft zijn ontwikkeling te vervolledigen (met name sneller aan rochade toe te zijn). Echter na Lxd7 Pxd7 heeft wit zijn beste figuur reeds geruild en blijft er niets over van de noodzaak om even a3 in te lassen en zou zonde zijn van het tempo !} (9. O-O Be7 10. Nbd2 dxe5 11. dxe5 Qc7 12. Qe2 O-O 13. Nb3 Rac8 14. Nbd4 Qc4 $15 {werd al eerder gespeeld}) (9. a3 $6 dxe5 10. Nxe5 Rc8 {Voorkomt De2 een doorgaans goede zet !!!} 11. O-O (11. Qa4 $4 Rxc1+) 11... Bd6 12. Qa4 (12. Re1 O-O $17 { En zwart staat beter ontwikkeld en daarom ies beter. Ook de speer met pion e5 is er niet.}) 12... N5b6 13. Qb5 Bxe5 14. dxe5 a6 15. Qe2 Qc7 $1 {dreigt Dxc1} 16. f4 {f5 gaat niet omdat e5 dan zorgekind is} Nd5 17. Nd2 Qc2 $17) 9... Qb6 $6 {Deze zet valt net uit de top 5 en is iets minder. Eens gespeeld vreesde ik Da4 en kreeg Da4 natuurlijk op het bord. Ik vermoed dat ik net iets teveel over het bord boog en mijn lichaamstaal 'verraadde' dat ik met die calculatie begaan was omdat ik bij na letterlijk met de neus op stond. De penning op d7 bemoeilijkt het spel aanzienlijk omdat een courant antwoord dxe5 nu op Pxe5 stuit en het gepend paard op d7 deze optie uitsluit. Dat is geen goede zaak omdat je er moet vor gaan dat alle zetten in je openingsarsenaal van zwart moet kunnen aanwenden. De tekstzet , zet druk op d4 maar die is in de gegeven omstandigheden van weinig nut (druk op de punt e5 is aangewezen !). Tevens kan geen der paarden naar b6. Ondanks dit staat zwart iets beter. De druk op e5 en het royale controlerende paard op d5 en wits Lc1/b2 issue zijn de voornaamste redenen.} (9... Qc7 10. O-O dxe5 $15 {Druk op e5. In sommige varianten is het voor wit beter een pion 'te geven'. Al is deze echter 'giftig'} 11. Nxe5 Nxe5 12. dxe5 Bb4 {De kansen zijn hier gelijk} (12... Qxe5 $2 13. Qa4+ $1 Kd8 14. Nc4 $16)) (9... dxe5 10. dxe5 Rc8 $15 {Voorkomt Pc4}) 10. O-O {Ruben speelde dit omdat wit met Pc4 een optie extra had (Pe4 en Pc4) . Voor de rochade zou ik Pc4 met Db4+ beantwoorden, waarna het paard naar d2 moet teruggespeeld worden e het ganse zinsloos was. Na de 0-0 dreigt wederom Pc4 en daar ws het hem om te doen !} (10. Qa4) 10... Rc8 {Voorkomt Pc4 met tempo op de dame} ( 10... Be7 11. Qa4 Qc7 $15 {aanzag ik als een capitulatie (Db6 en dan Dc7) maar is volgens de engine de enige maniier om voordeel te behouden}) 11. Qa4 {Wit heeft hierna nog 70 minuten ter beschikking. Hier nam mijn tegenstrever wel uitgebreid zijn tijd om tot deze zet te komen.} (11. Ne4 $11) 11... Qa6 {Zwart heeft hierna nog 80 minuten} (11... Qc6 {[%emt 0:01:06] Ligt veel meer voor de hand dan mijn keuze. Om de een of andere manier stond die Dame stand op de c-lijn me niet aan omwille van een potentieel neutraliserende toren op c1 (wat problematisch zou zijn gezien de ongedekte toren op c8). Maar dit is hier een drogreden want 1. wit is daar niet meteen aan toe 2. na b6 en Db7 of Le7 / 0-0 is dat ook niet meer aan de orde !} 12. Qb3 dxe5 13. Nxe5 Nxe5 14. dxe5 Be7 {Met minimaal voordeel voor zwart.}) 12. Qb3 {Deze zet verwonderde me. Ruben is lager gekwoteerd en onwijkt een potenti le dameruil (wat niet mijn bedoeling was) ik wou Da4 weg. Op de koop toe is dit ook nog eens voordeliger voor zwart !} (12. Qxa6 bxa6 13. Ne4 dxe5 14. dxe5 Nc5 $11 {Is goed speelbaar voor zwart}) 12... dxe5 {Elk nog 68 minuten (vd 90) Ik open de diagonaal voor mijn resterend niet ontwikkeld stuk.} 13. Nxe5 (13. dxe5 $17 {Hier leken Tc7 en Pc5 pertinent, maar ook Le7 en Lc5 zijn mogelijk}) 13... Nxe5 {Ik kan daar slaan omdat wit geen vervelend schaak ik waardoor ik met de koning zou moeten spelen.} (13... N7f6 {Niet in me opgekomen, makes sense als Pion e5 weg is kan het paard terug naar f6 en is de rochade positie in eer hersteld ! Toch is de tekstzet nog altijd iets beter. In deze opening wordt altijd met de pion geslaan omdat de voorpost op e5 (en mits Ld3) wit een koningsaanval heeft, wat hier na die LxL ruil gebade werd. Maar er zijn uitzonderingen zoals hier.} 14. Qg3 {Voorkomt de ontwikkeling van Lf8} Ne7 $15) 14. dxe5 Be7 $15 { Openingsopdracht volbracht. Zwart staat iets beter. De Pf4 uitval zal dat aan het licht brengen. Wit moest dit in feite voorkomen met Dg3} 15. Ne4 { Evidentie. Hier heb ik veel tijd gepakt want er zijn toch wel wat opies voor wit o.a. Dg3, Df3, Pd6+,Lg5} (15. Qg3 O-O 16. Ne4 Kh8 {Vanwege Lh6 !} 17. Bd2 $15) 15... O-O {Tijd om veilig te rocheren. In het Siciliaans en antisiciliaans is rocheren voor zwart best wel een moeilijk thema. Soms moet je echt wel rocheren in turbulente wateren , niets aan te doen ! Soms moet je h5 spelen e.d. en je koning in het midden laten staan.} 16. Bg5 {Remise voorstel wit. Dit seizoen ga ik sowieso korte metten maken met remises onder de 30 zetten. De voorgestelde sofia rules werden niet aangenomen door de liga , maar ik kan ook zelf die regel hanteren. Daarbij je leert meer door verder te spelen. Ik besef de grote symmetrie in deze opening, geen halfopen lijnen, dezelfde open c-lijn, elk een paard en een loper van dezelfde kleur , 4 pionnen elk op de koningsvleugel , 2 op de damevleugel. Dus zelfs een in eindspel zonder pion extra zijn de uitdagingen legio. Maar zover zijn we nog niet op zet 16. Ik nam mijn tijd om naar een goed voorwendsel te zoeken om op de winst te kunnen spelen. Ik was ook niet bevreesd en de partij verliep op het akefietje van Db6 ?! na best naar wens al dient geopperd dat Ruben zijn kansen met wit niet meester is.} (16. Qg3 Kh8 17. Bd2 Rc2 18. Qb3 Qc4 $15) 16... Bxg5 {Wit heeft nog 58 minuten.} 17. Nxg5 {Het slaan leek me het beste, effe dat paard devieren. Nu moet het terug naar e4 om trachten te storen op d6 en kan het niet naar d6 in 1 go ! Er leek me geen manier met de dame om Pe4 te voorkomen omdat de dame nog aan b7 is gekoppeld. De dame bestrijkt de witte velden d3 en e2 en met die 2 velden in gedachten was de brug snel gemaakt om het paard daarin te laten duiken !} Nf4 $5 {Zwart had nog 53 minuten. Het is een gewaagde zet omdat het paard ongedekt staat en altijd voorwerp kan worden van een dubbele dreiging, zeker als ik ook nog met de dame op wandel wil want die kan onderhand beter geposteerd worden. Maar ik was onderwijl gericheerd en de b7 zwakte kan gecompenseerd worden als moet. Wat beoog ik ? Dc6 > g2 , Ta/f c1 gaat niet meer wegens Pe2+. En ik wil met Paard naar d3 om b2 en e5 onder vuur te nemen. Dg3 gaat niet wegens Pe2+ en dameverlies en ook Dh3 is niet mogelijk wegens Pxh3. Dus in de aanzet is alles nog 100% onder controle ! Opletten geblazen want het paard is en blijft een ongedekt stuk en vergt rekenwerk.} 18. Rfd1 $2 {Diagram #} (18. g3 {Achte ik het betere werk} Nd3 19. f4 h6 20. Ne4 Nc5 {Dit neutraliseert Pe4 , met de goede optie Pd6} 21. Nxc5 Rxc5 22. Rad1 $15) (18. Qe3 Ne2+ 19. Kh1 h6 20. Ne4 Rc2 {Lijkt impressionant maar is het dat ook ?}) (18. Ne4 Rfd8 19. Rad1 (19. Nd6 $2 Qc6 20. f3 Qc5+ 21. Kh1 Qc2 22. Qxc2 $17) 19... Rd3 20. Rxd3 Nxd3 $15) 18... Qc6 $2 {Te transparant. Geen slechte zet maar omwille van de gemiste kans De2, dat ik persoonlijk moeilijk vinden vind.} (18... Qe2 $3 {Een krachttoer. Was blijkbaar zo goed als winnend ! Dreigt Dg4 !!!} 19. Qf3 (19. Qg3 $4 Qxd1+ 20. Rxd1 Ne2+) (19. Qxb7 Qg4 20. h4 {Db7 voorkomt mat, h4 pleegt de dame te devieren van mat en Paard g5 terug vrijheid te gunnen} (20. Nh3 $4 Nxh3+) (20. Nf3 $4 Qxg2#)) 19... Qxe5 $19) 19. Nf3 {Secundair doel bereikt voor zwart, dit paard zal niet meer gauw naar e4 en zo naar d6 snorren} (19. Qf3 Qxf3 20. Nxf3 Rc2 $15 {Was het plan met een kleinvoordeel voor zwart}) 19... Rfd8 {Speelde ik a tempo. De engine houdt het op b6 maar ik geef niet graag een nodeloos tempo weg als er andere opties zijn. Ik voelde aan de stelling dat het slaan op d8 in de tekstzet, van wit, me voordeel ging opleveren ! Dus dat was een extra troef !} 20. Qe3 {Lijkt goed doch de dame verlaat b3 met druk op b6 en geeft de conrole op c2 op , De dubbele aanval Pf4 en pion a7 waarvoor ik al waarschuwde dan toch ! Maar nu komt mijn moment in de partij !rachttoer nodig ! } (20. g3 {Had ik verwacht} Nd5 $11) 20... Qc2 $5 {Diagram # Een zet gestoeld op grote tactische complicaties, en ik had alles goed onder de controle. Op een of ander manier was ik goed wakker, gefocused en speeld ik met lef. Even weer die glimp van weleer. Noem het een begenadigd moment. Na de 20ste zet had wit nog 44 minuten (ongeveer de helft) en zwart 37 minuten. Ik had mijn tijd gespendeerd aan een nuttige offensieve zet. En zo hoort het.} (20... Rxd1+ $3 21. Rxd1 Qc2 {Was wellicht de meest eenvoudige en tegelijk calculatorisch technische minder complex dan mijn tekstzet} 22. Re1 Nd5 23. Qxa7 Qxb2 $17) 21. Rxd8+ $6 {Verbetert de zaak niet, de dreigingen blijven. Deze ruil zag ik graag komen.} (21. Nd4 {De beste weerlegging} Rxd4 22. Rxd4 (22. Qxd4 $4 Ne2+ { My Lovely horse}) 22... Ne2+ {My lovely horse 2} 23. Kf1 Nxd4 24. Qxd4 h5 25. b3 b6 $15 {al blijft wit in het defensief.}) (21. Rac1 $4 Rxd1+ 22. Rxd1 Qxd1+ 23. Qe1 Rc1 $19) (21. Rdc1 $4 Qxc1+ 22. Rxc1 Rxc1+ 23. Qxc1 Ne2+ $19 {My lovely horse 3}) (21. Re1 Qf5 (21... Nd3 22. Re2 Qc5 $15) 22. g3 Nd3 $17 {En zwart heeft het nog steeds voor het zeggen}) (21. Rd6 Rxd6 22. exd6 Nd5 23. Qe5 {dekt d6 en b2} (23. Qxa7 $4 Qc1+) 23... Rd8 $19 {de pion op d6 is ten dode opgeschreven}) 21... Rxd8 $17 22. Nd4 $4 {Een blunder. De zet was goed ervoor, en ik denk dat Ruben dat te laat zag erna. Maar hier is die ronduit slecht wegens mijn 'Lovely horse moment 4'} (22. g3 Qxb2 23. Re1 Nd3 $19) 22... Rxd4 $19 {En de game is hier al over} 23. Qb3 (23. Qxd4 $4 Ne2+) 23... Qxb3 (23... Qe2 $1) 24. axb3 Ng6 25. g3 Rb4 26. Rxa7 Rxb3 27. Ra2 f6 28. exf6 gxf6 29. f4 Kf7 30. Kg2 Nf8 31. h4 Nd7 32. Kh3 Nc5 33. Kg4 Nd3 34. Ra7 $4 {Hier zat # in 5 in} Rb5 (34... Nf2+ 35. Kh5 Rb5+ 36. Kh6 Ng4+ 37. Kxh7 Rh5#) 35. b4 Nxb4 36. f5 exf5+ 37. Kh5 f4+ 38. Kh6 fxg3 39. h5 g2 {Hier zit een # in 6 in} 40. Ra8 g1=Q (40... Nc6 41. Rh8) 41. Rg8 {Hier zit een # in 3 in} Rxh5+ {Weg met alle pat Quatsch} (41... Qe3+ 42. Kxh7 Rxh5#) 42. Kxh5 (42. Kxh5 {[%emt 0:00:01]}) 42... Kxg8 43. Kh4 Nc6 44. Kh3 b5 45. Kh4 b4 46. Kh3 b3 47. Kh4 b2 48. Kh5 Qg5# 0-1

zaterdag 6 september 2025

De Tienerjaren : De beperkt intuitieve doch duidelijk positionele flair en de gebrekkige tactische slagkracht (1)


Deze partij beslecht in 1986, op de leeftijd van 17 jaar en na mijn 2de rating publikatie doch met al heel veel schaakoldiegames op de teller (tot zeker wel een honderdtal tournament level games) tekent mijn spelstijl zich al af. Ook 40 jaar later, zie ik mijn roots heel duidelijk.
De stijl is erg positioneel getint. Gevoel voor stukken aktiviteit en het beheersen van het centrum werden er goed ingedrild door die schaakoldies. Ondermaats zijn de calculatie mogelijkheden. Aan vechtlust ontbreekt het niet en weliswaar in mogelijks slechtere stelling komt het rekenwerk dan toch naar boven maar dan kan het mogelijks te laat zijn. Het schaakgevoel is nog pril maar op basis van onderstaande game zou ik deze toch willen typeren als "zetten genereren op gevoel".
[Event "St-Truiden 1 - Tienen 1 "] [Site "?"] [Date "1986.12.06"] [Round "?"] [White "Laudes , M.."] [Black "Timmermans, Stefan"] [Result "1/2-1/2"] [ECO "B13"] [WhiteElo "2070"] [BlackElo "1765"] [Annotator "Doe,John"] [PlyCount "74"] [EventDate "1986.12.06"] [EventType "team"] [EventCountry "BEL"] 1. e4 c6 2. d4 d5 {Deze partij vond plaats 06.12.1986, en ik had mijn 2de rating publicatie net te pakken. Ik trad aan met zwart tegen de 2070 ELO sterke Michel Laudes speler , een ingenieur die eerder in 84 afstudeerde @ KUL en zijn leven later zou verder uitbouwen in de VS waar hij ook eigenaar werd van een bedrijf. Ik had zelf 1765 en zat in het 5de middelbaar dus en speelde de Compacte Caro Kann Defense} 3. exd5 cxd5 {De ruilvariant. Vanuit deze positie is later 4.c4 de Panov almaar populairder geworden maar ook Ld3 zoals in deze partij werd vaak gespeeld.} 4. Bd3 Nc6 5. c3 (5. Nf3 Bg4 6. c3 Nf6 $11) 5... g6 {Op gevoel gespeeld, de zet is alleszins minder bekend en volgens de stand der theorie minder goed maar daar merkt mijn engine niets van !?} 6. Bf4 {Wits beide lopers hebben scope, maar ook zwarts lopers zullen scope hebben al is dat voor de latere Lg7 iets minder en mogelijk de reden waarom g6/Lg7 de zaak niet gans rechttrekt voor zwart.} Nf6 7. Qd2 {De tegenstrever geeft te kennen dat hij mogelijk die loper op g7 wil 'uitroken' via Lh6.} Bg7 8. Na3 {Door Dd2 moet je iets verzinnen voor Pb1 , vandaar dit} a6 (8... Nh5 $15) 9. Nc2 O-O (9... Ne4 {Een iets meer gedurfde approach}) 10. Nf3 Bg4 {Beetje impulsief} 11. Ne5 Nxe5 {Kan ermee door.} 12. Bxe5 Bd7 {Dd7 en Le6 zijn niet veel beter, wou alleszins geen tempo gunnen voor koningsaanval want laten we wel wezen, wit zou lang kunnen rocheren.} 13. f3 {Kenzet voor een nakend g4. Ontneemt de e4 en g4 square tevens. De Zwakte op e3 is er geen en is ook niet meteen in het verschiet.} Qb6 {Ik was me ter dege bewust van de mogelijke nakende koningsaanval en moest ASAP stappen ondernemen op de dameveugel.} 14. O-O-O Bb5 {Kan Ld3 neutraliseren maar evengoed Lc4 spelen en alzo bijkomende verzwakkingen uitlokken o.a. d.m.w. b3 of gewoon Lc4 betrekken in de koningsbestorming op de damevleugel.} 15. g4 {Wits stramien is duidelijk ! Hoe ga ik als 17 jarige om met die situatie ?} Bxd3 16. Qxd3 Bh6+ 17. g5 { Hij besluit het op een tactisch avontuurtje te gooien, maar zijn poging is niet bijzonder geslaagd ! Uiteraard met meer dan 300 ELO verschil moet je op je hoede zijn.} (17. Kb1) 17... Bxg5+ {Het ongelukkige voor hem is dat hij die schaak toch nog eerst te werwerken krijgt.} 18. Kb1 Nh5 $17 {Het paard had geen speelopties vanwege die f3 pion. Ik was in die tijd heel erg positioneel (nu nog trouwens maar toen was dat zowat mijn numero 1 handelsmerk). Het paard kan nu naar f4 en zo eventueel terug naar e6. Er wordt ook plaats geruimd voor f6 of waarom niet f5.} 19. Rhg1 Bh6 (19... Nf4 {Een iets lastigere optie met enige taktiek gepaard. Taktiek was indertijd helemaal mijn, ding niet.} 20. Qe3 Ne6 $15 {en 21. f4 zou Le5 insluiten en De1 is de betere optie}) (19... f6 20. Rg4 a5 $17 {Zwart mag er ook geen gras over laten groeien als wit tussenzetten moet inlassen voor zijn offensief}) 20. Qf5 {Met het tactische motief Dxh5} Bg7 $2 {De is een overzicht geweest maar ik heb een geluk bij een ongeluk zal ik maar zeggen.} (20... Nf6 21. Bxf6 exf6 22. Qxd5 $11 {Geeft de engine aan als beste optie maar dat vind ik nu en al zeker vroeger niet doenbaar}) 21. Qxh5 f6 {Dat was ik van voeten uit. Antciperen op strategisch niveau was ik nog niet meester, maar rekenen en al helemaal in een verdedigende positie en weerwerk bieden was toen al erg herkenbaar.} (21... gxh5 $4 22. Rxg7+ Kh8 23. Rxf7+ Qf6 24. Bxf6+ exf6 25. Rxb7 $18 {En de kous is af uiteraard !}) 22. Qh3 $4 (22. Rxg6 $1 {The way to go !} hxg6 (22... fxe5 $4 23. Rxb6 $18) 23. Qxg6 Qe6 $16 { Was zeker een strak plan voor wit geweest !} (23... fxe5 $4 24. Qxb6)) 22... fxe5 $17 {Dus ondanks het energieke spel van mijn tegenstrever , heb ik hem weliswaar na een gemiste betere zet van hem toch maar teruggefloten !} 23. dxe5 (23. Rge1) 23... Bxe5 $19 {Neemt nu c3 onder vuur. Ik herinner me dat ik hier wel in mijn nopjes was, maar de spanning langs weerzijden had nog veel grip op de partij} 24. Nd4 {Hoopt het paard in stelling te kunnen brengen.} Bxd4 {Gunt dat paard niets en met rede} 25. Rxd4 e5 {Ook weer zo een typisch positionele , ruimtelijke zet. Ontspruit ook aan mijn oldie computers die niet alleen positioneel speelden maar ook centrum gericht waren en uiteraard tactisch onderlegd wat hier evenwel niet aan de orde is.} 26. Rdg4 Rf6 {Hier antcipeer ik wel al op hoge druk op de g6 deksel van de ketel.} 27. R1g3 $2 {Vreesde kennelijk Taf8 van me maar verwaarloost zijn onderste lijn. Hier ontbreekt het me aan killer instinkt en opportunisme zoals de rest v/d partij demonstreert.} Raf8 $6 {Hier had wit zetherhaling MOETEN claimen. De tegenstrever wou het doen maar besluit later uiteindelijk om het niet te doen en te zien hoe het verder loopt. En dat had hem de partij kunnen kosten !} 28. Rh4 R8f7 $6 {Hier had wit zetherhaling MOETEN claimen. De tegenstrever wou het doen maar besluit later uiteindelijk om het niet te doen en te zien hoe het verder loopt. En dat had hem de partij kunnen kosten !} (28... Qc7 $19) (28... R6f7 $19) 29. Qc8+ Rf8 30. Qd7 {Nu is Dc7 geen optie meer. Ook T6f7 is dat niet wegens Dxd5 uiteraard !} R8f7 (30... R6f7 31. Qxd5) 31. Qxd5 Qd6 {Weer zo een geval van stug verdedigen en de deur op een kier zetten voor de tegenaanval.} 32. Qb3 $4 {Een blunder ! De 'expert' wil het balanced eindspel ontlopen en nu deze kans ! } (32. Qxd6 Rxd6 33. Kc2 $11 {Niet zo eenvoudig te winnen een dubbel toreneindspel. Hier zijn de pionnen nog assymetrisch en heeft elkeen een zwakke pion.}) 32... Qd3+ {Intuitief duik ik in die ruimte uiteraard} 33. Kc1 ( 33. Qc2 Qf1+ 34. Qc1 Rxf3 35. Qxf1 Rxf1+ 36. Kc2 R7f2+ 37. Kb3 $19 {Is ook op het beste antwoord nog voldoende voor winst}) 33... Qe3+ (33... Rd6 $3 {En de zaak is uit. Er dreigt Dd2+ Kb1 De1+ etc..} 34. Rg1 $4 (34. Rg2 $4 Qf1+) 34... Qe3+) 34. Kc2 Qe2+ (34... Rb6 35. Rb4 Qf2+ 36. Kc1 Rd6 $19) 35. Kc1 Qe3+ { Geloof het of niet, ik zag de eeuwig schaak en scande de alternatieven niet af. M.a.w. ik had niet het gevoel , noch de ervaring dat ik gewonnen stond. Het calculatievermogen werd hier uitgeschakeld omdat ik de remise eerst zag !} ( 35... Rd6 $3 $19) 36. Kc2 Qe2+ 37. Kc1 Qe3+ 1/2-1/2

Puzzel of the Day on Lichess