maandag 29 september 2025

De herfst in het schaakleven : De tijdnood en de paniek, het efficientie verlies en de collapse


Deze partij die strategisch heel goed werd opgebouwd, weliswaar mede door bescheiden doelstellingen van de tegenstrever in de prille aanvangsfase, laat zien dat tijdnood een grote impakt heeft op je calculatievermogen op dat ogenblik. Het is onlosmakelijk met je stressafweer vermogen verbonden. Ik geraak hier in paniek modus en dat verstikt a.h.w. je calculatievermogen en resulteert uiteindelijk in complete "schaakblindheid". Je ziet dan het vanzelfsprekende zelfs niet meer omdat een blokkade is ingetreden. Meestal koom j in tijdnood in de zet 25 tot 40 zone en ben je in zulke gevallen toch al geruim 3 à 3.5 uur geconcentreerd bezig.
De tijd was laag in deze partij akkoord , maar als je een relatief goed puzzelaar bent (zo beschouw ik mezelf) en je moment weet uit te kiezen , hoeft de partij ook geen 20 zetten meer te duren, maar kan het plots snel gaan. Een mat in 6, of een figuur winnen breekt de spirit van je tegenstrever en had zeker de zaken erna vereenvoudigd. In tegenstelling tot de partj in de blog hiervoor, schakelde ik over op het intuitieve en werden vele calculaties niet meer aangevat of breed genoeg opgezet. Je was bezig met de stress te bezweren en denkt niet meer helder genoeg op dat ogenblik. Er is dan sprake van efficientie verlies. Af en toe las je dan een quick move in puur om door de tijdsmuur te geraken maar daarmee zie je het ganse geleidelijk uit je vingers glippen en wordt je koud afgezet omdat de partij na de 40ste zet niet meer lonend is ! Het kan in sommige gevallen beter zijn die taktic te zoeken en de zaak ter plekke te regelen !
Het is een lastige , heftige balansoefening, laat dit duidelijk zijn. Moet je in een excellente stelling juist nog meer tijd steken, wetende dat je al laag zit in tijd ? Je moet op zijn minst een neus hebben voor winst, eentje die bloed ruikt en je moet stressresilient zijn. Sommigen kunnen heel efficient overweg met 30s en zijn juist rads op het moment dat ze weinig tijd hebben. Voor die spelers zijn de increment formules een zegen ! Jeroen Cillen is zo iemand bij wie de focus op dat moment maximaal is. Ik heb al de meest spectaculaire partijen van hem gezien. Zo immens creatief en oh zo lastig voor zijn tegenstrevers die compleet uit hun comfortzone worden gespeeld. Ik herinner me zijn partij in Mol laatste ronde nationaal vorig jaar nog levendig. Mindblowing was het! Bravo aan hem. Misschien moet ik hem daarover eens aanspreken en in detail treden.
[Event "NIC R1 Eisden 3 - ML 3"] [Site "?"] [Date "2025.09.28"] [Round "1"] [White "Timmermans, Stefan"] [Black "Schols, Geri"] [Result "1/2-1/2"] [ECO "A10"] [WhiteElo "1831"] [BlackElo "1714"] [Annotator "Doe,John"] [PlyCount "61"] 1. c4 g6 {Een KiD player} 2. g3 Bg7 3. Bg2 d6 4. Nc3 {We gaan voor de Botwinnik, of het nu dat wordt to the full extend of niet ?} Nd7 {Laps, een afwijking , die in een eerdere partij vorig jaar al tot een vlakke pseudo Botvinnik partij leide met slechts 1 kansje in de ganse partij om beter te komen staan. Geen wonder dat ik die verzuimde en strande in remise.} (4... e5 5. e4 Nc6 6. Nge2 {is de "pure" Botvinnik uitgangstelling. Een andere zetvolgorde 1 c4 e5 2. g3 Pc6 3.Lg2 g6 4.Pc3 Lg7 5.e4 d6 al zijn er talloze transposities}) 5. e4 {Ik hou in deze game nog vast aan deze "pseudo" Botvinnik speelwijze omdat ik ook "pseudo" varianten wil leren spelen. Uiteraard kan je met 5.d4 zonder meer voor de KID gaan en ik heb het ook voor de eeuwwisseling steevast gespeeld maar mijn smaak daarin is veranderd. Na enig opzoek werk van de KiD en die vreemd ogende Pd7 , blijkt dat dit wel gespeeld maar zeker niet de poplairste speelwijze is. Als ik de evaluaties v/d chess engine erop na houd zit je met wit in de +0.5 en +0.75 schemerzone als je het goed speelt. Dat is behoorlijk goed en meer dan je elders in de KiD te verwerken krijgt. Alleszins beter dan de +0.28 0.43 schemerzone van in het Engels (Botvinnik style) te blijven ! GMs spelen hier geen 5.e4 meer (hooguit FM/IMs ) doch eerder 2100/2200 spelers. Dus GMs kennen het betere pad wat nog niet wil zeggen dat 5.e4 op ons niveau niet speelbaar is, het gaat nog een heel eind mee dus.} (5. Nf3 e5 6. O-O $14 {Is nog Engels vaarwater De twee beste zetten 6. ... Pe7 +0.4 6. ... Pgf6 +0.71} Ne7 (6... Ngf6 {Iets minder goed omdat je in de KiD ooit f5 wil spelen natuurlijk} 7. d4 O-O) 7. d4 O-O $14) (5. d4 {De KiD} e5 6. Nf3 $14 {+0.36 met als beste tegenzetten 6. ... Pe7 en +0.48 6. ...Pgf6}) 5... e6 $6 {Passief maar na de partij vertelde hij mij dat hij mijn Botvinnik eruit wou halen omdat hij het zelf speelt, ofschoon hij naar eigen zeggen een clubgenoot had die hem deze speelwijze had voorgeslaan. Ik heb daar niet veel van gemerkt moet ik zeggen want hij ging aanvankelijk dieper in de tijd dan ik. We zijn compleet uit theorie en zo kan je alles spelen zo je wil. Eerder had ik zo al een partij tegen Sijben Len van Westerlo die idem stramien volgde. En inderdaad, Pd5 is nu geen optie meer later. Alleen heeft hij nu een passieve stelling.} 6. Nge2 (6. d4 {Voor alle duidelijkheid ik kan hier meermaals in een soort van Koningsindisch overgaan met d4, wat de computer ook altijd aanbeveelt +0.6 +1 vanuit deze zwarte stand (suboptimale opstelling)}) 6... Ne7 7. O-O (7. d4 {De KiD, weliswaar de fianchetto variant.} O-O 8. Bg5) 7... h6 $16 {Nog een tempo weg na de 2 bescheiden pionzetten en bescheiden paardzetten. De engine geeft hier al +1.14 voor wit} (7... O-O) 8. Rb1 c6 (8... d5 {De engine adviseert} 9. cxd5 exd5 10. Nxd5 Nxd5 11. exd5 O-O $16) 9. b4 {Niet het beste plan, courant in het engels met het fianchetto maar NIET in de Botvinnik omdat e4 in de weg staat.} (9. d4 $16) (9. b3 $16) 9... e5 (9... O-O $14) 10. d3 g5 $6 {Diagram # Hieraan zag ik, dat Geri hier alleszins de theorie niet meer kent en op eigen houtje overschakelt. Ik vond dit nog enigermate goed in de partij maar de engine laat zien dat zijn steling al in het rood staat. 11.f4 (+1.67 aub !) Ik wist wel dat dit een optie was, hoe goed kon ik niet assessen, maar mijn ontwikkeling was nog niet af en de kans zou ook niet gaan lopen. Met een betere voorbereiding zou ik er meer uit puren ... dat was het idee. Echter Geri wist maaral te goed dat de focus van wit hier op f4 (en d4) ligt.} (10... Nf6 $16 {of 0-0. Maar wit staat royaal goed rond de +1}) 11. Be3 {Wit heeft nog 65 minuten + increment In de Botvinnik is die zet courant, om o.a. Pd4 af te houden, echter hier is daarvan geen sprake. Ook liefst geen Pg4 opties voor zwart, wat niet het geval is. De dame gaat naar d2 en zet mee druk op de c1-h6 diagonaal. All good zou je zeggen.} (11. f4 $1 exf4 12. gxf4 gxf4 13. d4 $1 $18 ) 11... Ng6 {Zwart heeft nog 58 minuten Probeert tegengas te geven door f4 nog extra te vergrendelen of alleszins het paard mee in de ruilen te betrekken of nar e5 de manoevreren en zijn lopers te bevrijden, moest f4 dan toch doorgaan.} (11... Nf6 12. h3 $16) 12. Qd2 Nf6 $16 {Nu zou Pg4 zo maar kunnen, een van de zetten waarvoor je moet uitkijken na Le3 en al zeker met Dd2 erachter.} 13. f3 $14 {De engine houdt niet van deze consoliderende zet, die vooral Lg4 en Pg4 aan banden legt. Hij blijft doordrammen op d4 of b5 Als het echt moet dan nog eerder h3 dan mijn f3. Ik begrijp niet goed waarom f3 door de engine niet wordt gesmaakt ? Het is afdoende tegen g4 en opent mijn f-lijn half als g4 zou komen door te ruilen of laten ruilen. Wat is er dan goed aan h3 (t.o.v. f3) ??? Ik vraag het me af.} Be6 {Voorkomt d4 , wat ipv 13. f3 mogelijk was geweest maar c4 zou ook een zet eerder fragielgeweest zijn.} 14. b5 $14 {Deze zet dwingt niets af, maar ik was beducht op Dd7 en 0-0-0 en van leer trekken op de koningsvleugel met al die stukken en pionnen aldaar. Dus moest ik wat oproer pr organiseren om het idee van lange rochade geen kans te gunnen.} c5 $6 {In de naanalyse bleek voor Geri dat laten slaan , voor hem sowieso beter was (hij dacht in de partij van niet). Het inschuiven was te verleidelijk en om eerlijk te zijn hoopte ik daar op want nu geeft hij het veld d5 af, en kan ik mijn onbruikbaar paard erin gooien. Het zou weliswaar geslaan worden maar Lg7 zou definitief levend begraven worden !} (14... O-O $14 {Met minimaal voordeel voor zwart}) 15. Nd5 {Diagram #} (15. Rb2) 15... Nxd5 { Hij bedacht dat jij ook een paard had dat in de wegstond en ruilde graag. Groot twijfel moment, hoe sla ik terug ? Na exd5 heb ik later Pc3 , Pe4 doch er is f5 voor zwart. Zwart kan ook Lf5 na exd5 omdat e4 er niet meer is} 16. cxd5 {De engine pleit ook voor een verschil van +0.2 voor cxd5} Bd7 {Nu is d6 ongedekt maar Lc8 is nog minder goed} 17. f4 {Na veel beraadslagen (had erna nog 42 minuten) leek deze moeilijke zet mijn enige optie op winst. D4 is geen optie meer en met a4 e.d. ben ik heel heel ver van huis. Geri vond mijn zet niet goed. Omdat ik hem ook mee in het spel breng. Dit soort dilemma's moet je juit doorprikken. Eenrichtingsschaak is zelfzaam als j die illusie hebt. Het mag je niet weerhouden om met open vizier te proberen, zolang het maar niet geforceerd is ! Dat besef ik De vraag die je u dient te stellen : zijn mijn stukken aktiever dan de zijne nadien ? Daar draait het hem om natuurlijk. En met de zaken eenvoudig voor je tegenstrever te houden ga ik het verschil niet kunnen maken. Ik blijf erbij het MOET. Natuurlijk gaat mijn tegenstrever mee profiteren van het openen van de stelling maar anders geraak ik nooit door zijn pantser ! De Computer had enkel Kh1 ingelast alvorens ... zoals de partij laat zien kan ik daar inkomen (achteraf gesproken).} (17. Kh1 {Veiliger alvorens f4 te spelen} b6 18. f4 $14) 17... gxf4 {Me dunkt dat dit de principiele zet is} 18. gxf4 Qc8 {Hier had Geri dan weer veel tijd gespendeerd, had nog 35 minuten over. Er zijn veel opties exf4, Ph4 , Dh4 en dit} (18... Nh4 19. f5 Nxg2 20. Kxg2 Qh4 21. Rf3 $14 {Met zijn 2 opers die tegen mijn of zijn muur aankijken sta ik beter.}) (18... exf4 19. Nxf4 Ne5 20. Nh5 Rg8 {Dit was mijn plan, calculatie er kon nog geschieden} 21. Nxg7+ Rxg7 22. Bxh6 Rg6 23. Bf4 Qh4 $14) (18... Bg4 $1 {Was ongetwijfeld het beste voor hem.} 19. f5 Bxe2 20. Qxe2 (20. fxg6 Bxf1 21. gxf7+ Kxf7 22. Rxf1+ $11 Ke8 23. Qe2 $15 {of Lh3 en ofschoon je kwaliteit achter staat, doet Ta8 niet mee kan je alleszins tijdelijk mee.} Qh4 24. Bf2 Qg5 25. Kh1) 20... Nf8 (20... Nf4 21. Qd2 $11 (21. Bxf4 $2 exf4 22. Rxf4 Be5 23. Rf3 Qf6 24. a4 Rg8 $17 {En zwart heeft compensatie.} 25. Kh1 O-O-O $17)) 21. a4 Bf6 $14) 19. f5 $18 {Beste zet, sluit Lg7 definitief op en ook Ld7 is ingesloten. Nog 37 minuten.} Nh4 {Diagram # De enige zet} (19... Nf8 $4 20. f6) (19... Nf4 20. Bxf4 exf4 21. f6 Bxf6 22. Qxf4 $18) (19... Ne7 $4 20. f6) 20. Ng3 (20. Bh3 {Niet eens gezien. De beste zet !}) 20... Nxg2 {Geri vond het vreemd dat ik die loper liet slaan, maar het een slechte die nooit meer een rol van betekenis ging spelen.} 21. Qxg2 { Twijfelmoment 2. Met de Dame of Koning terugslaan ? De Dame komt daar op een lijn te staan met de koning en ooit krijg ik af te rekenen met Tg8. Het witte paard moet vrij zijn en zo snel als mogelijk naar h5 ! Toen ik speelde had ik nog slechts 32 minuten , dus zo goed als 2/3 de vd tijd weg voor de helft +1 vd 40 zetten regel. En nu moet de taktiek het verschil gaan maken ! Achteraf gesproken nooit gedacht dat ik zulke wilde combinaties op het bord ging krijgen toen ik aan de klus begon !!!} (21. Kxg2 Qd8 22. Nh5 Rg8 {Ook voor de engine lastig precies , als hij dit voorslaat}) 21... Qd8 $16 {Diagram # De beste zet !} 22. Nh5 $2 {Mist de quick win. Hoe simpel kon het zijn. Bij de eerste dreging al ! Probleem was dat ik al heel lang op Ph5 gefixeerd was en de rest niet meer bekeek.} (22. f6 $1 Bxf6 (22... Bf8 23. Nh5 $18) 23. Qf2 $1 $18 {dit wint}) 22... Bf6 {Zwart heeft hier nog 25 minuten. Deze zet is de enige om in leven te blijven/ Beoogt Lg5 en daar is niets tegen te beginnen in this stage. Kans voor mij echt wel even uit zicht.} 23. Rf3 {Nu met nog maar 20" op de klok en 17 zetten te gaan met 30s increment erbovenop. De zet geoogt naar g3 te gaan. Ik schatte in dat hij Ke7 zou willen spelen en dat de g-lijn dan echt wel van hem zou gaan worden. Vandaar deze uitval. Voorlopig kon ik de g-lijn claimen, aan hem om die te neutraliseren.} (23. Kh1 Qe7 {Veld ruimen voor de lange rochade} 24. Nxf6+ Qxf6 25. Rf3 $16) 23... Ke7 $4 { Diagram # Snel gespeeld, en dit is mijn ultieme kans Een blunder} 24. Rg3 $2 { +3.07 Nog 18 min De zet is een gemiste kans maar de vogel is nog niet vliegen ook weer niet.} (24. Nxf6 $1 Kxf6 25. Bf2 {En ik win de kwaliteit} Rg8 26. Bh4+ Rg5 27. Rg3 Qg8 $18) 24... a6 $4 {Diagram #} (24... Qf8 $18 25. b6) 25. Nxf6 Kxf6 26. Qh3 {Diagram # Met de tekstzet +13.53 Dus nog altijd winnend voor me. Er dreigt mat via h4 Nog 13 Min 05 Sek op de klok en dit ging zijn tol eisen ... ik zou nog een paar keer iets langer nadenken en dan is het vatje leeg.} (26. Rg6+ $3 {Een Mat in 6 notabene ! Fraai maar geen spek voor mijn bek. Mat in 6 OK.} fxg6 (26... Ke7 27. f6+ Kf8 28. Bxh6+ Ke8 29. Rg8+ Rxg8 30. Qxg8#) 27. Qxg6+ Ke7 28. f6+ Kf8 29. Qg7+ Ke8 30. f7+ Ke7 31. f8=Q#) 26... Ke7 27. Bxh6 $4 {Nog steeds + 3.40 maar de kill is er nog lang niet} (27. f6+ Ke8 (27... Kxf6 $4 28. Qh4#) 28. Qxh6 $3 {Met die pion f6 speer kan Ke7 niet meer !!! Dus moet de onderste lijn van zwart altijd gedekt blijven. Geef me 3 5 minuten en ik vind die zet. Maar ik moest het allemaal heel selectief afhandelen met de tijd die er nog reste...} Rxh6 $4 (28... Rf8 29. Qxf8+ Kxf8 30. Bh6+ Ke8 31. Rg8#) 29. Rg8#) 27... Bxb5 {+5.67 Nog 7min45} (27... Ke8) 28. f6+ {Nu wel omdat de Koning ondanks Lxb5 niet naar d7 kon vluchten wegens mijn dame op h3.} Ke8 (28... Kxf6 29. Qh4#) 29. Qf5 $2 {Nu nog +2.5 Was bedoeld om f6 te dekken. Bekijk het Alternatief 29. Dg4 !!!} (29. Qg4 $1 {Win dan toch tenminste de kwaliteit} Qxf6 30. Bg7 $1 Qh4 31. Bxh8 Qxh8 $18) 29... Qd7 {Diagram # Hij wil niet happen. Zijn koning kan nu op wandel naar d8/c7 of watdacht je van 0-0-0 en uit met de zaak dacht ik.} (29... Bd7 { Daar hoopte ik op, de koning kan dan wederom niet vluchten, ok hij valt de dame aan maar die kon dan naar g5, dekt f6 en heeft opties op g7.} 30. Qg5) 30. Qg5 $2 {Nog 3 Min 59 Mis nog maar eens een kans, moeten al 4 joekels van kansen geweest zijn ondertussen.} (30. Qh7 $3 {Weer zo een buiten het denkkader oplossing !!!! Game over !}) 30... Kd8 $16 {Voordeel geslonken naar +1.13} 31. Qd2 $11 {Diagram # Remise voorstel met nog 2min52 op de klok. De tegenstrever had nog 18 minuten, bekeek het 6 minuten, en nam het voorstel aan. Ik had er spijt van maar de stand is compleet gelijk, alle kansen zijn als sneeuw voor de zon gesmolten. Dit zou een ware klus gaan worden om binnen te halen uit deze stand en ik was echt in alle staten dat ik dit liet glippen en moest nog 9 zetten in blitz tempo spelen. Alle energie was weg, stress primeerde, neen dit had zelfs nog nefast kunnen zijn zoals Johan Kocur aangaf. Hoe erg het ook is hier de partij te staken. Ik zat er door en had er geen zin meer in.} (31. h4 $16 {om na Lg7 , Th3 eruit te halen. Spitsvondig}) 1/2-1/2

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Puzzel of the Day on Lichess